Open monumentendagen in Nederland

Elk jaar worden op diverse plekken in Europa open monumentendagen georganiseerd. Dit jaar, in 2022, zijn die dagen op 10 en 11 september. Wat is open monumentendag precies, hoe lang bestaat het al en wat is er te doen en te zien? In het kader van onze serie blogs over de wereld en Nederland vertellen we in dit artikel meer over deze speciale, bijzonder leuke dagen.

Team Kennisdomein

30 april 2023 ·

6 minuten Leestijd

3.5K X Bekeken

Inhoudsopgave

Lees verder na de afbeelding.

Wat is een open monumentendag

Tijdens de open monumentendagen zijn bijzondere gebouwen en plekken geopend voor publiek. Vaak gaat het om cultuurhistorische gebouwen die gewoonlijk niet toegankelijk zijn. Denk aan het bezoeken van molens, wandelen op normaliter niet toegankelijke landgoederen en kastelen bekijken. Vaak zijn er mogelijkheden voor een rondleiding, een workshop of andere activiteit. Het is ook voor kinderen erg leuk om bijzondere plekjes te bezoeken tijdens open monumentendag. Vrijwel alle locaties zijn gratis te bezoeken.

Wanneer open monumentendag

In Nederland zijn de open monumentendagen altijd rond dezelfde tijd en wel in het tweede weekend van september. Gemeenten kunnen zelf beslissen of ze meedoen en als ze meedoen of dat voor twee dagen is of alleen voor de zaterdag of de zondag. In Nederland doet zo’n 80% van alle gemeenten mee aan de open monumentendagen! Daarbij zijn circa 330 comités betrokken voor wat betreft de organisatie.

Geschiedenis in het kort

In 1991 waren de eerste open monumentendagen in Europa. Daarvoor waren er wel al lokale initiatieven en in Nederland was er al in 1989 voor het eerst een open monumentendag. Die lokale initiatieven waren zo succesvol dat het Comité voor Cultureel Erfgoed van de Raad van Europa in 1989 een internationale bijeenkomst hield. Resultaat daarvan waren die eerste, Europese open monumentendagen in 1991. Daarna zijn ze elk jaar georganiseerd, steeds naar een bepaald thema. In 2022 is het thema ‘duurzaamheid’.

Waar ga jij heen?

Je kunt je voorstellen hoeveel er te zien en te doen is als je bedenkt dat meer dan driekwart van alle Nederlandse gemeenten meedoet aan open monumentendag. Daarnaast doen ook organisaties mee zoals Natuurmonumenten. Via de website van open monumentendag kan je zoeken naar de leukste uitjes bij jou in de buurt. Voor sommige locaties moet je reserveren, bij andere kan je gewoon ter plekke naar binnen. Je kunt ook filteren op rolstoeltoegankelijke locaties of monumenten die extra leuk zijn voor kinderen.

De leukste tips voor open monumentendag

Hoewel er duizenden monumenten worden opengesteld springen er in 2022 een paar uit, in combinatie met het thema van dit jaar: ‘duurzaamheid’.

Groningen: De oude scheepswerf

In Groningen is een scheepswerf die al honderden jaren in bedrijf is. Het pand heeft historische waarde maar ook de technieken en materialen waarmee wordt gewerkt zijn nog steeds in gebruik. Als dat geen duurzaamheid is! Je ziet hoe de botenbouw van vroeger en nu, het verleden en heden, wordt samengebracht.

Geleen: de Schipperskerk

Het Schipperskerkje in Geleen is een prachtige plek. In het historische kerkje wonen nu mensen maar het pand heeft zijn oorsprong behouden. Neem een kijkje binnen en geniet van gastvrijheid.

Drenthe: Hunebedden en Monumentendorp Orvelte

De hunebedden in Drenthe zijn de oudste monumenten van Nederland. Neem een kijkje en leer over deze bijzondere bouwwerken en laat je meenemen naar de prehistorie. Leuk om te bezoeken tijdens monumentendag maar ook een geweldig uitje tijdens je vakantie in Drenthe.

Een andere leuke bestemming tijdens open monumentendag is het dorpje Orvelte. In dit eeuwenoude esdorp (ontstaan in de 10^e eeuw!) staan meerdere monumentale boerderijen die je kunt bekijken. De straten bestaan uit kinderkopjes en oude klinkers. Hier ben je even helemaal terug in de middeleeuwen.

Putten: Museum de Tien Malen

Woon je op de Veluwe of ben je met vakantie op de Veluwe? Dan is tijdens de open monumentendagen een bezoek aan Museum de Tien Malen een leuke bestemming. Er zijn die dag extra activiteiten in het museum. Zo is kunstenaar Jaap de Gijt aanwezig met zijn tentoonstelling ‘Sculpturen van oud gereedschap’ en is Janneke Zuyderwerk er met de ‘de mobiele ArcheoHotspot van de Veluwe’. Met de ArcheoHotspot kan je kennismaken met de lokale archeologie. Er is niet alleen veel te zien, je kunt ook van alles vragen én zelf aan de slag. Je mag bij hoge uitzondering archeologische vondsten vasthouden, puzzelen met scherven, botten van dieren determineren of een grafheuvel bouwen. Zelf iets bijzonders gevonden? Laat het beoordelen bij de Archeohotspot.

In alle provincies in Nederland is veel te zien en te doen, dus je hoeft nooit ver te reizen. Niet alleen allerlei gebouwen openen hun deuren, ook in de natuur kan je van alles zien en doen.

Natuurmonumenten

Natuurmonumenten Nederland is natuurlijk ook van de partij tijdens de open monumentendagen. En wel met maar liefst 84 activiteiten. Draag je de natuur een warm hart toe en wil je graag meer weten en zien, dan kan je tijdens open monumentendag je hart ophalen. Er worden ook meerdere korte excursies georganiseerd. Hieronder een paar leuke tips voor bezoekjes in de natuur.

Mini-excursie door Waterloopbos

Zaterdag 10 september genieten in Rijksmonument Waterloopbos. Je kunt hier vrij wandelen maar ook meelopen met een van de boswachters. Vanaf half 12 vertrekt er elk half uur een gratis mini-excursie voor volwassenen. Kinderen kunnen een gratis speurtocht doen naar dierensilhouetten.

Landgoed Oud Groevenbeek; terug in de tijd

Ook op zaterdag 10 september is Landgoed Oud Groevenbeek op de Veluwe open voor publiek. Bezoek de 106 jaar oude druivenkas, ga mee op excursie met de boswachter en geniet van een drankje op het terras. Tijdens de excursie hoor je mooie verhalen over de historische gebouwen op het landgoed waaronder het bakhuisje en het washuisje, de watertoren en het koetshuis.

Naardermeer, Molen de Onrust

De 200 jaar oude molen De Onrust regelt nog altijd het waterpeil van het natuurgebied bij het Naardermeer. Samen met twee andere molens is geprobeerd het Naardermeer droog te leggen maar dat is niet gelukt. De kracht van het water is hier te groot. Tijdens open monumentendag kan je de molen bekijken en de molenaar ontmoeten. Je kunt alles leren over de werking van de molen en helemaal naar boven klimmen. Voor de kinderen is er een ontdekkingstocht.

Elk jaar open monumentendag

De bezienswaardigheden die we hier noemen zijn niet altijd toegankelijk maar geen nood, er zijn elk jaar, het tweede weekend van september, open monumentendagen.

Natuurmonumenten heeft veel prachtige natuurgebieden in beheer die je altijd kunt bezoeken en er zijn ontzettend veel parken, musea, dorpjes en pretparken die het gehele jaar zijn geopend.

Kijk voor ideeën ook naar onze blogs met tips voor jouw vakantie in Nederland.

Eerste publicatie op: 9 september 2022

Deel Artikel:

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie