Wanneer gaan we kweekvlees eten

Het functioneren van de bio-industrie leidt bij steeds meer mensen tot ontevredenheid. Het eten van kweekvlees kan hiervoor de oplossing zijn, maar wanneer kunnen we deze vorm van kunstvlees verwachten? De productie van ons dagelijkse vlees wordt beschouwd als inefficiënt, vervuilend en dieronvriendelijk. Vanuit de vleessector worden veel stappen ondernomen om diervriendelijker te produceren. Toch wordt de trend steeds sterker om vlees uit gefokte dieren te vervangen door iets anders. Kijken we naar de reclame, dan doen steeds meer grote merken hun best om de consument te verleiden tot het kopen van vegetarische producten. Tegelijkertijd wordt er ook steeds meer onderzoek gedaan naar vlees. Het gaat daarbij niet om vlees uit geslachte dieren, maar om vlees dat wordt gekweekt. Hoe staat het er voor met deze onderzoeken naar kunstvlees en zijn concrete resultaten al in zicht?

Team Kennisdomein

7 juni 2023 ·

6 minuten Leestijd

4.3K X Bekeken

Lees verder na de afbeelding.

Wat is kweekvlees

Kweekvlees is iets principieel anders dan een vegetarisch product. Bij een vegetarisch product worden grondstoffen gebruikt die het vlees vervangen. Kunstvlees is werkelijk vlees dat in een laboratorium wordt gekweekt. Het patent hiervoor is in Nederlandse handen. Het werd in 1999 verkregen door de Nederlander Willem van Eelen. Als arts en onderzoeker ontwikkelde hij een methode voor de productie van vlees uit stamcellen. De ontwikkelingen bij het maken van dit vlees zijn in volle gang. Toch is nog niet het stadium bereikt van een marktklaar product. Voor dit type vlees worden diverse aanduidingen gebruikt. Kweekvlees is er daar één van, maar vaak wordt ook gesproken over kunstvlees of in-vitro vlees.

Het proeven van de eerste gekweekte hamburger

Al sinds het begin van deze eeuw neemt Nederland op het terrein van kweekvlees een koppositie in. Het was dan ook de Maastrichtse hoogleraar Mark Post die in 2011 aankondigde binnen enkele jaren een gekweekte hamburger aan het publiek te zullen presenteren. Op 5 augustus 2013 was het zover. In Londen werd de hamburger onder publieke belangstelling geproefd door de Oostenrijkse voedingsdeskundige Hanni Rützler. Hoewel zij hem nog iets te droog vond, smaakte hij als een hamburger van gewoon vlees. De kosten van die ene kunsthamburger lagen overigens rond de 250.000 dollar per 100 gram.

De huidige ontwikkeling van kweekvlees

Er wordt op dit moment gekweekt op verschillende manieren. De overeenkomst is steeds dat er stamcellen uit een levend dier worden gehaald en daarna in een kweekvloeistof worden neergelegd. Stamcellen zijn de meest basale cellen uit een lichaam, zodat daarmee het best kan worden gekweekt. In de kweekvloeistof is het mogelijk om uit de stamcellen spierweefsel te kweken dat eigenschappen bezit die vergelijkbaar zijn met ons huidige consumptievlees.

Zijn deze manieren van kweken diervriendelijk?

Het kweken van vlees zou in de meest ideale situatie moeten kunnen plaatsvinden zonder enig dierenleed. In dat verband zijn er bij de productie van kweekvlees twee stromingen te onderscheiden. Oorspronkelijk moest in de kweekvloeistof het zogenaamde koeienfoetusserum worden gebruikt. Dit serum geldt als bijproduct van de vleesindustrie. Wordt de productie van in-vitro vlees hierop gebaseerd, dan blijft het nodig om dieren te slachten. Het ideaal is echter om kunstvlees te kunnen produceren waarvoor het doden van dieren niet nodig is. In 2018 maakte de Delftse startup Meatable bekend dat het vlees kan kweken uit navelstrengstamcellen van dieren. Die kunnen worden uitgenomen bij een levend dier, zodat geen dier meer hoeft te worden geslacht om als grondstof voor kweekvlees te dienen. Bovendien blijken wetenschappers van de universiteit van Maastricht te werken aan plantaardige eiwitten. Die zouden op termijn wellicht de functie van het koeienfoetusserum kunnen overnemen.

De toekomst van kweekvlees

Stamcellen uit de navelstreng laten zich iets moeilijker modelleren. Toch gaf Meatable aan er zonder moeite spierweefsel en vetweefsel mee te kunnen kweken. Net als andere partijen die wereldwijd proberen om gekweekt vlees tot een volwassen product te maken, streeft Meatable naar een eerste introductie in de jaren 2020 tot 2022. Een verdere uitbouw van de productie zou ertoe moeten leiden dat door Meatable in 2025 de eerste grote fabriek voor gekweekt vlees kan worden geopend. Dat de startup het vertrouwen heeft van investeerders in de branche, werd in 2018 en 2019 al duidelijk. In een eerste investeringsronde lukte het Meatable om 3,5 miljoen euro te vergaren. In de tweede investeringsronde in 2019 kwam daar nog eens 9 miljoen euro bij. Mede-Google-oprichter Sergey Brin maakte dit jaar (2020) bekend dat hij al 700.000 euro geïnvesteerd heeft in de ontwikkeling van kweekvlees. Het is nu dus wachten op het eerste goedgekeurde stukje gekweekt vlees.

Welke stappen moeten er nog worden gezet

Wanneer we kweekvlees kunnen gaan eten staat nog niet vast. De hoge kostprijs van die ene hamburger geeft al aan dat er nog een paar flinke stappen moeten worden gezet om er een betaalbaar massaproduct van te maken. Toch gaan de ontwikkelingen snel. Gekweekt vlees wordt politiek gezien een steeds serieuzer item en houdt de Tweede Kamer dan ook steeds meer bezig. Uit de discussies rond het onderwerp blijkt dat het voorkomen van dierenleed en het boeken van milieuwinst hoog op de agenda staan. Mocht het gekweekte vlees trouwens de smaaktest van de consument doorstaan, dan is er wel eerst nog goedkeuring nodig van de Europese Warenautoriteit. Een nieuw product als gekweekt vlees mag pas op de markt worden gebracht nadat het uitvoerig is getest en absoluut veilig wordt bevonden voor de Europese consument. Als het Meatable of een soortgelijk bedrijf lukt om in 2025 de eerste grote fabriek te openen dan kan dit ook het jaar zijn dat meer mensen het vlees kunnen gaan uitproberen.

Veelgestelde vragen

Eerste publicatie op: 10 oktober 2020

• Deel Artikel:

Veganisme Voeding

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie