Van gasketel naar warmtepomp

Het vervangen van de gasketel en het plaatsen van een warmtepomp kan onwijs interessant zijn. Toch kwamen wij erachter dat de zoektocht naar een warmtepomp allesbehalve makkelijk is. Er is een wildgroei van warmtepomp producenten in Nederland en onzekerheid over wat er met de stroomtarieven, gastarieven en salderingsregeling gebeurt in de toekomst. Waar moet je rekening mee houden en wat ga je nu echt besparen met de aankoop van een warmtepomp? Je leest het hieronder!

Chadli Hachani

9 augustus 2024 ·

12 minuten Leestijd

160 X Bekeken

Bekijk direct onze rekenhulp onderaan deze pagina om jouw voordeel uit te rekenen.

Besparen met een warmtepomp

Een warmtepomp is er in verschillende soorten en maten. Zo heb je een lucht-lucht warmtepomp, ook wel bekend als de airconditioning. Je hebt de water-water warmtepomp, die warmte (en kou) uit de bodem haalt, en je hebt de lucht-water warmtepomp. Dit is de warmtepomp die de laatste jaren aan populariteit wint en waar we het over gaan hebben in deze blog.

Lees verder na de afbeelding.

De lucht-water warmtepomp

Het onttrekken van warmte uit de buitenlucht en omzetten naar de verwarmingsleidingen kun je doen met een lucht-water warmtepomp. Volgens de Nederlandse Vereniging van Duurzame Energie is dit 30% efficiënter dan het verwarmen van water met een traditioneel gestookte CV-gasketel. Daarbij komt dat het rendement van een CV-ketel ieder jaar afneemt met ongeveer 1% (bron: Milieu Centraal), waardoor het bij oudere gasketels interessant is om een (hybride) warmtepomp te overwegen.

Milieu-impact van koelmiddel

Koelmiddel, ook wel bekend als koudemiddel, is een essentieel onderdeel van een warmtepomp. Het zorgt voor de overdracht van warmte.

In alle warmtepompen zit een vorm van koelmiddel. Het kiezen voor een warmtepomp met het juiste koelmiddel kan bijdragen aan het bestrijden van klimaatverandering en het verbeteren van de duurzaamheid van je woning. Daarbij komt dat het kiezen voor het verkeerde koelmiddel ervoor kan zorgen dat jouw warmtepomp in de toekomst niet meer te repareren is.

Soorten koelmiddelen en milieu-impact

Het is belangrijk om rekening te houden met de toekomstige afbouw van bepaalde koelmiddelen door de herziene F-gasregelgeving. Laat je dus niet verleiden om een warmtepomp te kopen zonder te vragen naar het koelmiddel. Het toekomstige verbod op een koelmiddel kan ervoor zorgen dat jouw warmtepomp bij een defect niet meer gemaakt kan worden. Gelukkig zijn er steeds meer warmtepompen met minder milieubelastende koelmiddelen.

Hieronder volgt een lijst met de meest gangbare koelmiddelen en bijbehorende GWP- en ODP-waarde. De GWP-waarde geeft aan hoe sterk een stof bijdraagt aan de opwarming van de aarde, en de ODP-waarde geeft aan hoe schadelijk een stof is voor de ozonlaag. Hoe lager de waarde, hoe beter het is voor het milieu.

R-134a (Tetrafluorethaan)
GWP: 1430
ODP: 0
Milieu-Impact: Relatief hoog vanwege de hoge Global Warming Potential (GWP).

R-410A (Mengsel van R-32 en R-125)
GWP: 2088
ODP: 0
Milieu-Impact: Hoog GWP maakt het minder milieuvriendelijk ondanks geen ozonafbrekend potentieel.

R-32 (Difluormethaan)
GWP: 675
ODP: 0
Milieu-Impact: Lager GWP dan R-410A, maakt het een betere optie vanuit milieuperspectief.

R-290 (Propaan)
GWP: 3
ODP: 0
Milieu-Impact: Zeer laag GWP en geen ozonafbrekend potentieel, maar brandbaar, wat veiligheidsmaatregelen vereist.

R-744 (Koolstofdioxide/CO2)
GWP: 1
ODP: 0
Milieu-Impact: Zeer laag GWP en geen ozonafbrekend potentieel, maakt het een van de milieuvriendelijkste opties.

R-1234yf (Tetrafluorpropeen)
GWP: <1
ODP: 0
Milieu-Impact: Zeer laag GWP en geen ozonafbrekend potentieel, maar relatief nieuw en duur.

De toekomst van koelmiddel

De hoeveelheid koelmiddelen die op de EU-markt mogen worden gebracht wordt jaarlijks verminderd. Zo wordt er gewerkt naar een reductie van 98% van de koelmiddelemissies tegen 2050 ten opzichte van het niveau van 2015.

Vanaf 2027 zullen bijvoorbeeld kleine split-systemen in warmtepompen en airconditioners een GWP-limiet van 150 krijgen en vanaf 2025 mogen kleine koelsystemen geen nieuw koelmiddel meer gebruiken met een GWP hoger dan 2500, en dit wordt verder verlaagd naar 750 in 2032.

Bron: https://climate.ec.europa.eu/eu-action/fluorinated-greenhouse-gases/eu-rules_en

Isolatie, verwarmen en koelen

Iedere erkende installateur zal beginnen met de vraag; hoe goed is jouw woning geïsoleerd? Omdat een warmtepomp het meest efficiënt werkt met een lage temperatuur en het verwarmen van je woning hiermee langer duurt, is het belangrijk dat de warmte goed vast wordt gehouden. Je kunt hiervoor kijken naar jouw actuele energielabel of een warmteverliesberekening laten maken door een adviseur.

Heb je een relatief oude woning en heb je nog geen isolatiemaatregelen door laten voeren, begin daar dan eerst mee. Met de ISDE-subsidies van de overheid is het interessant om jouw woning geschikt te maken voor de installatie van een warmtepomp.

Vloerverwarming

Doordat vloerverwarming werkt met een lage temperatuur is het geschikt om goed samen te werken met een warmtepomp. De temperatuur van het water ligt meestal rond de 35 graden.

Lage temperatuur radiatoren

Traditionele radiatoren werken goed met een temperatuur tussen de 60 en 80 graden en zijn daarom ongeschikt om efficiënt te werken met een warmtepomp. Daarentegen zijn er sinds een aantal jaren lage temperatuur radiatoren. Deze kunnen een ruimte goed verwarmen met de lage temperatuur van een warmtepomp door een betere warmteafgifte. Zelfs met een traditionele ketel kun je hiermee dus geld besparen op je energierekening.

Hoe warmer het water moet zijn, hoe meer energie je nodig hebt en hoe hoger jouw energiekosten dus zijn. Houd hiermee rekening. Heb je een all-electric opstelling met traditionele radiatoren of wil je daar stapsgewijs naartoe werken, neem dan altijd de aanschaf van lage temperatuur radiatoren, ofwel LTV-radiatoren, mee in je berekening.

Koelen met een warmtepomp

Wat veel mensen niet weten is dat je met een (hybride) warmtepomp ook kunt koelen. Hiermee kun je koud water door jouw vloerverwarming en lage temperatuur radiatoren (LTV) laten lopen en verlaag je de temperatuur in huis tot ongeveer 5 graden. Heb je nog traditionele radiatoren in huis, dan is dit niet mogelijk. 

TIP: Let op de afstelling van je warmtepomp. Is de temperatuur door je metalen leidingen en radiatoren te laag, dan kunnen ze gaan condenseren met roestvorming als gevolg. Een ervaren installateur weet hoe je het systeem afstelt, zodat je geen vocht op je leidingen en radiatoren krijgt.

Warmtepomp met zonnepanelen

Door een warmtepomp te combineren met zonnepanelen wordt het extra interessant. Helemaal nu er nog een salderingsregeling is. Salderen betekent dat je alle opgewekte energie met je zonnepanelen kunt afstrepen tegen het totaalverbruik na je verbruiksperiode.

Interessant natuurlijk omdat jouw warmtepomp in de wintermaanden veel elektriciteit gebruikt en je dan helaas weinig zonuren hebt. Door de salderingsregeling kun je alsnog de opgewekte stroom in de zomer verrekenen met het verbruik in de winter.

De verwachting is dat de meeste mensen met zonnepanelen zonder salderingsregeling tussen de 40 en 60% afhankelijk blijven van een energiebedrijf. Dit betekent dat je dit deel dus moet gaan inkopen buiten de opbrengst van je zonnepanelen.

Wil je uitrekenen wat het voordeel is zonder de salderingsregeling, maak dan gebruik van onze rekenhulp onderaan deze pagina.

Wat kost stroom en gas in de toekomst

Volgens het rapport ‘Energierekening van de Toekomst’ uit 2023 van PwC gaan de stroom- en gastarieven de komende 16 jaar flink stijgen. Daarbij is de verwachting dat de vastrechtkosten tot die tijd met ongeveer 7% per jaar blijven stijgen.

Maar wat betekent dit dan exact voor jouw rekening? Hieronder hebben we de verwachting van PwC opgesomd.

Verwachting energietarieven 2030

• Gasprijs (m³): €2,33
• Gas vastrecht kosten per jaar: €339,60
• Stroomprijs (kWh): €0,73
• Stroom vastrecht per jaar (3×25 ampère): €489,29

Vastrecht berekent op basis van de prijs van Stedin voor een driefasen 25 ampère aansluiting.

Verwachting energietarieven 2040

• Gasprijs (m³): €2,90
• Gas vastrecht kosten per jaar: €668,04
• Stroomprijs (kWh): €0,87
• Stroom vastrecht (3×25 ampère) per jaar: €962,50

Vastrecht berekent op basis van de prijs van Stedin voor een driefasen 25 ampère aansluiting.

Al is PwC een gerenommeerd bedrijf, het blijft natuurlijk bijzonder ingewikkeld om dit te voorspellen. Zo kan bijvoorbeeld een oorlog de prijzen snel laten stijgen. Bovenstaande geeft simpelweg een indruk van waar het naartoe zou kunnen gaan. Heb jij geen drie-fasen aansluiting? Check dan jouw vastrechttarief en tel er ieder jaar 7% bovenop.

All electric of toch hybride

Voor veel huishoudens zal de overstap naar all-electric te groot zijn. Voor een all-electric installatie gebruik je naast de warmtepomp voor verwarming ook een boiler voor je tapwater. Voor geselecteerde warmtepompen en boilers geeft de overheid ISDE-subsidies. Check hier of jouw gewenste apparaat in de lijst voorkomt en hoe hoog de subsidie is.

De all-electric oplossing zorgt enerzijds voor het grote voordeel dat je niet meer afhankelijk bent van gas, anderzijds moet je vooraf goed laten checken of je woning hier wel klaar voor is.

Voor de meeste huishoudens met voldoende zonnepanelen zal de hybride oplossing met het juiste koudemiddel de beste oplossing zijn. Hou er rekening mee dat een hybride warmtepomp ook altijd een gasketel nodig heeft. Reken dus niet alleen met de kosten en onderhoud van je warmtepomp, maar neem de aanschafwaarde en het onderhoud van je ketel ook mee in je berekening.

TIP: Kies altijd voor een hybride warmtepomp die eenvoudig omgebouwd kan worden naar een all-electric warmtepomp met boiler.

In onze rekenhulp hieronder hebben we rekening gehouden met het verdwijnen van de vastrechtkosten voor gas bij een all-electric opstelling. Daarnaast kun je de opbrengst van jouw zonnepanelen meenemen.

Het doolhof van (hybride) warmtepomp aanbieders

In de zoektocht naar de juiste warmtepomp kun je overspoeld worden met uitspraken van verschillende aanbieders die haaks staan op de werkelijkheid. Zo wordt bijvoorbeeld vaak niets gezegd over het type koudemiddel in de warmtepomp. Daarbij zijn er bedrijven die zogenaamd goedkoper zijn omdat zij direct vanaf de fabriek leveren. Ja, het lijkt in de aanschaf goedkoper, maar wat doe je als een dergelijk bedrijf failliet gaat en het onderhoud niet door een ander bedrijf overgenomen kan worden?

Vraag jezelf ook af; Een warmtepomp in hybride of all-electric opstelling moet 20 jaar meegaan. Wil ik dan het risico lopen dat het bedrijf in de toekomst mogelijk niet meer bestaat? Of dat het koudemiddel er niet meer is? Is dat risico het verschil in aanschafprijs waard.

TIP: Kijk vooraf of de fabrikant en installateur veel betrouwbare online reviews heeft en bestudeer de inhoud hiervan. Zo loop je de minste kans op onnodige kosten voor jouw warmtepompinstallatie in de toekomst.

Checklist aankoop warmtepomp

Gebruik onderstaande lijst met benodigde gegevens voor de aankoop van een warmtepomp. Zo kan de adviseur van jouw warmtepomp zich goed voorbereiden. Vraag altijd bij meerdere leveranciers een offerte aan. Kijk bijvoorbeeld eens naar een installateur die al lang bestaat en vergelijk deze met een lokale installateur. Door de informatie vooraf te verzamelen kan de adviseur zich beter voorbereiden en jou van beter advies voorzien voor de aankoop van een warmtepomp.

• Merk, type en bouwjaar huidige gasketel
• Vloerverwarming verdelers met een pomp
• Gewenste locatie van de buitenunit
• Locatie van de huidige ketel
• Afstand van de huidige ketel naar de locatie van de buitenunit. Zijn er obstakels waar de leidingen doorheen moeten?
• Afmetingen van de ruimte waar de gasketel hangt en de afmetingen van de plek waar je de buitenunit wil neerzetten of ophangen
• Type elektra-aansluiting in groepenkast (3-fasen?)
• Vrije plek(ken) voor nieuwe groepen in groepenkast
• Duidelijke foto’s van bovenstaande punten.

Daarnaast:

• Jouw adres
• Bouwjaar woning
• Energielabel woning
• Een opsomming van de isolatiemaatregelen na datum vaststelling energielabel
• Hoeveel en waar heb je vloerverwarming en radiatoren. Zijn het lage temperatuur radiatoren?
• Jaarverbruik gas
• Jaarverbruik elektra
• Kostprijs gas
• Kostprijs elektra
• Opbrengst zonnepanelen
• Budget (bekijk ook de gunstige rentetarieven bij een duurzaamheidslening).

Rekenhulp voordeel warmtepomp

Hieronder vind je een link naar een rekenhulp voor het uitrekenen wat jouw voordeel zal zijn bij de aankoop van een warmtepomp. Je hebt hier wel een Google account voor nodig omdat het in Google Spreadsheets is gemaakt.

Stap 1: Login met je Google account, klik op deze link en open het bestand
Stap 2: Open de instellingen en maak een kopie van het bestand zodat je het kunt bewerken
Stap 3: Vul jouw waarden in en bekijk het voordeel per installatie. Wil je het tarief en voordeel zien in 2030 of 2040. Gebruik dan de waarden uit deze blog in je berekening.

Hieronder vind je een opsomming van de informatie die je in het bestand kunt vinden:

• Voordeel samenstelling gasketel, hybride opstelling en all-electric opstelling
• COO – kosten inclusief onderhoud en aanschaf. We zijn uitgegaan van gemiddelde onderhoudskosten en aanschafkosten in 2024.

Jij kunt zelf de volgende waarden invoeren:

• Jaarverbruik gas
• Jaarverbruik elektra
• Kostprijs gas
• Kostprijs elektra
• Opbrengst zonnepanelen

Warmtepomp rendabel? Onze bevindingen na onderzoek

In de afgelopen maanden hebben we meer dan tien gesprekken gevoerd met installateurs en fabrikanten. Daarnaast hebben we het internet grondig doorzocht en verschillende tools gebruikt om tot onderbouwde conclusies te komen. Met deze inzichten hebben we de rekenhulp ook verder verfijnd.

Uit onze analyse blijkt dat de aanschaf van een warmtepomp in hybride of all-electric opstelling niet altijd rendabel is. De investering in een all-electric systeem van ongeveer 13.000 euro (na aftrek van subsidies) zou pas na circa twintig jaar zijn terugverdiend in onze situatie, en dat is gebaseerd op de huidige energietarieven. Hoewel de voorspellingen van energietarieven door PwC wijzen op mogelijke stijgingen, is er uiteraard geen garantie dat deze zo sterk zullen toenemen in de komende jaren. Bovendien hebben we gerekend zonder de salderingsregeling, uitgaande van een netafhankelijkheid van 50%.

In jouw specifieke situatie kan de aanschaf van een warmtepomp echter wel interessant zijn. Misschien maak je een berekening waarin je enkele jaren salderen meeneemt en anticipeer je op de verwachte stijging van de energiekosten, zoals voorspeld in het PwC-rapport. Of kies je voor het extra comfort door verwarmen en koelen op basis van vloerverwarming en LTV radiatoren.

Wat voor ons wel een aanzienlijke besparing oplevert, zijn de zonnepanelen die samen 6500 kWh genereren. Dit werd dankzij de rekenhulp nog duidelijker. Zolang de salderingsregeling van kracht is, besparen we bijna twee keer zo snel, zelfs met een gasketel!

Welke keuze je ook maakt, we hopen dat je na het lezen van onze ervaring iets wijzer bent geworden en een beter geïnformeerde beslissing kunt nemen voor jouw situatie.

Disclaimer

Deze blog is geschreven vanuit een persoonlijke ervaring. Deze ervaring en kennis komt vanuit de gesprekken met meerdere installateurs en directe leveranciers van warmtepompen in 2024. Het dient enkel ter inspiratie en is geen advies voor jouw specifieke situatie. Raadpleeg altijd een specialist om de beste opties voor jouw situatie op papier te zetten.

Heb je tips of aanvullingen voor deze blog?
Wij geven geen persoonlijk advies over de aanschaf van een warmtepomp.

Eerste publicatie op: 27 juli 2024

• Deel Artikel:

Geschreven door: Chadli Hachani

Van Kennisdomein

Chadli Hachani is de oprichter van Kennisdomein.nl. Hij is in 2008 afgestudeerd (leisure management) en heeft veel ervaring opgedaan als ondernemer van verschillende initiatieven. Daarnaast heeft hij ruim vijftien jaar managementervaring...

Meer informatie