Vlees; een delicaat onderwerp

Vlees; voor de een onmisbaar, voor de ander een teken van hebzucht over de rug van weerloze slachtoffers. Vlees is een delicaat onderwerp. Zo delicaat dat mensen letterlijk boos en agressief kunnen worden wanneer je wilt laten zien hoe het vlees op hun bord terecht is gekomen. Want dat gaat niet vanzelf en het is niet aangenaam.

Team Kennisdomein

30 april 2023 ·

13 minuten Leestijd

4.3K X Bekeken

Waarom nemen mensen hun zoon of dochter niet mee naar een slachthuis, maar wel naar een pluktuin. Hoe komt het dat mensen de beelden uit het slachthuis niet willen zien en waarom maken mensen onderscheid tussen verschillende dieren. Hoe kan het dat een brandweerman die letterlijk zijn leven waagt om een varken uit een brandende schuur te redden, een paar weken later exact datzelfde varken opeet tijdens een BBQ en daar totaal geen probleem mee heeft. De maatschappij lijkt een probleem te hebben, waarbij het gevoel compleet is losgekoppeld van het verstand.

Lees verder na de afbeelding.

Brandweer redt varkens uit brandende schuur en eet ze later op*

Het is geen grap, geen slecht verzonnen verhaal of fake news. In februari 2017 hebben brandweermannen uit Engeland diverse varkens gered uit een brandende schuur. De brandweermannen vonden het hun taak om deze weerloze varkens te behoeden voor een vroegtijdige dood door verbranding. De varkens zaten opgesloten in een dichte stal en hadden geen enkele ontsnappingskans. De varkensboer was zo blij dat de brandweermannen de varkens gered hadden, dat hij de brandweermannen later bij hem thuis heeft uitgenodigd om ze te bedanken. Hij bedankte ze voor het blussen van de brand en het redden van de varkens. De boer zette zijn bedankje kracht bij met een BBQ waar exact dezelfde varkens die de brandweermannen gered hadden opgegeten werden. De boer heeft dus nadat de varkens gered waren, dezelfde varkens getransporteerd naar het slachthuis om ze daar te doden om ze vervolgens op te kunnen eten. 

Dit voorbeeld laat zien hoe diep de cognitieve dissonantie met betrekking tot dieren geworteld zit. Wanneer je de varkens zou verruilen voor honden, dan zou geen enkele brandweerman het in zijn hoofd halen om ook maar een stukje hond op te eten. Iedereen zou er schande van spreken. Sterker, de boer zou hoogstwaarschijnlijk vervolgd worden. Nu het om varkens ging vonden de brandweermannen het vermakelijk en heerlijk. 

Cognitieve dissonantie

Cognitieve dissonantie is de onaangename spanning die iemand ervaart bij tegenstrijdige overtuigingen, ideeën of opvattingen of bij handelen in strijd met de eigen overtuiging. Bijna iedereen vindt het moeilijk en niet leuk om naar beelden te kijken waarin dieren worden mishandeld of worden dood gemaakt. Dit komt doordat de mens over emotionele intelligentie beschikt. De mens kan zich goed verplaatsen in het gevoel van een ander dier. Omdat iedereen weet dat dieren gevoelens van pijn en emoties hebben, maakt het dat deze beelden bij een zeer groot gedeelte van de mensen keihard binnen kunnen komen. Mensen vermijden deze beelden liever dan dat ze er naar kijken. Mensen zijn dierenvrienden, hebben empathie en zullen een dier in nood helpen in plaats van misbruik te maken van de situatie en het dier direct dood te maken en op te eten. De boer en de brandweermannen hadden namelijk ook direct de varkens tijdens de brand kunnen doden en op kunnen eten. Maar dat zit simpelweg niet in de aard van de mens. Geef een mens een appel en een konijn, dan zal de appel opgegeten worden en het konijn zal geaaid en verzorgd worden.

Mensen kunnen zelfs heel erg boos worden wanneer je beelden van dieren die mishandeld en geslacht worden laat zien. Helemaal wanneer je ze daarbij confronteert met het feit dat zij daar direct aan meewerken doordat ze vlees eten en zuivel gebruiken. Mensen raken dan in conflict met zichzelf omdat ze het enorm zielig vinden voor de dieren en vinden dat de dieren dit niet zouden mogen ondergaan, aan de andere kant eten ze wel deze producten. 

Het uit de weg gaan van het conflict 

Wanneer mensen in conflict zijn met zichzelf zullen de meeste mensen de gemakkelijkste weg kiezen om het conflict uit de weg te gaan. Een mogelijkheid is om weg te lopen van de beelden, oftewel het willens en wetens negeren van de waarheid en het niet willen zien. Een andere optie is om redenen  te bedenken en te benoemen zodat ze zichzelf als het ware vrijpleiten met zelf verzonnen onwaarheden die ze vervolgens voor waar aannemen. Een aantal drogredeneringen op een rijtje.

• Dieren worden hiervoor gefokt
• Leeuwen eten toch ook vlees
• Het is the circle of life
• Ik eet alleen biologisch vlees van de boer hier om de hoek
• Ik vind vlees gewoon lekker
• Het is traditie en het mag van de wet
• Ik eet maar 3x per week vlees

En zo kunnen er nog tal van drogredeneringen gegeven worden. De bovengenoemde worden hieronder uitgewerkt. 

Dieren worden hiervoor gefokt

Ja, die stelling klopt inderdaad. Dieren worden gefokt om daarna dood gemaakt te worden zodat ze bijvoorbeeld opgegeten of gedragen kunnen worden. De vraag is alleen of het fokken van dieren om ze daarna weer dood te maken moreel gerechtvaardigd is. Het enkele feit dat een dier gefokt wordt om die reden betekent niet dat het dier geen gevoelens, emoties of rechten heeft en dat je er maar mee mag doen wat je wilt. 

Je zou het kunnen vergelijken met een hond die gebruikt wordt voor hondengevechten. Op een enkeling na vindt niemand hondengevechten moreel gerechtvaardigd. Mensen zullen zeggen dat je toch niet voor het plezier twee honden met elkaar laat vechten tot er een doodgebeten is. Dat is immoreel en zielig voor de honden. Echter, al deze honden worden gefokt voor dit doel. Het is zeer waarschijnlijk dat je nu niet ineens vindt dat hondengevechten wel ok zijn, toch? Dus wat is het verschil tussen de hond die gefokt wordt om te vechten tot hij sterft en het varken wat gefokt wordt voor het vlees? Wanneer je zegt dat het om het eten gaat, bedenk je dan dat er in China honderden zo niet duizenden honden gefokt worden om eind juni gedood te worden voor hondenvlees op het Yulin Dog Meat Festival. Maakt het feit dat de honden hiervoor gefokt worden dit dan ineens moreel gerechtvaardigd?

Leeuwen eten toch ook vlees

Ja, ook die stelling klopt. Leeuwen eten vlees. Maar er is een groot verschil… De mens is geen leeuw. Waarschijnlijk probeert diegene te zeggen dat roofdieren andere prooidieren dood maken om te eten.  Deze stelling is inderdaad correct. Echter ligt het iets genuanceerder. Een leeuw heeft in tegenstelling tot een mens geen keus. Een leeuw is een carnivoor, heeft klauwen en hoektanden gekregen om zijn prooi achterna te zitten en te doden en om het rauwe vlees kapot te scheuren om het zo op te eten. Ook doodt een leeuw enkel wanneer hij honger heeft en niet voor het smaakplezier zoals de mens. De leeuw is afhankelijk van vlees. Doodt de mens dan voor het plezier? Wanneer je begrijpt dat de mens een omnivoor is en dus zowel dierlijk voedsel als plantaardig voedsel kan eten, dan begrijp je ook dat de mens een keus kan maken om iets wel of niet te eten. Gezien het groot aantal veganisten op de wereld, zo’n 67.000.000 kun je ervan uit gaan dat leven zonder dierlijke producten prima mogelijk is.

Het is the circle of life

In de vrije onbeheerde natuur is er natuurlijk sprake van ‘the circle of life’. Een made eet van het karkas van een dode leeuw, een vogeltje eet de made op, een uil eet het vogeltje op en de uil wordt ook weer opgegeten door een vos. De vos wordt verrast door een wild zwijn en het wild zwijn wordt op zijn beurt weer opgegeten door een leeuw. De leeuw staat aan de top van de voedselketen tot het moment dat de leeuw sterft en weer wordt opgegeten door maden. Dit is in het kort de ‘circle of life’. 

Dat is natuurlijk wel iets anders dan bijvoorbeeld varkens geforceerd zwanger maken, deze varkens in potdichte stallen tussen smalle hekken laten bevallen waardoor er ook veel pasgeboren varkentjes sterven. Om vervolgens zonder verdoving de testikels en de staartjes van de pasgeboren varkentjes af te knippen, de varkens vet te mesten en ze hierna op transport te zetten naar het slachthuis. Op dit transport is het voor het eerst en voor het laatst dat de varkens daglicht te zien krijgen. Dit komt natuurlijk niet echt in de buurt van ‘the circle of life’. Het varken heeft geen enkele kans.

Ik eet alleen maar biologisch vlees van de boer hier om de hoek

Dit argument wordt zo vaak benoemd dat er gerede twijfel mag bestaan over de boerenprotesten van tegenwoordig. Wanneer dit namelijk echt zo zou zijn, dan zouden de boeren geen enkele noodzaak hebben om de samenleving te ontwrichten met hun acties. Dit omdat ze dan genoeg klanten zouden hebben die een eerlijke prijs betalen voor de producten. Het is dan ook veelal niet waar wat er gesuggereerd wordt. Daarbij komt dat biologisch ook niet altijd iets zegt over het dierenwelzijn en al helemaal niets over het transport en de slacht. Zo mogen er bijvoorbeeld alsnog 13 kippen op een vierkante meter gehouden worden. De slacht gebeurt in precies hetzelfde slachthuis als waar alle andere, niet biologisch gehouden dieren geslacht worden.  Ook vergeten mensen vaak dat het niet alleen het stukje vlees tijdens het avondeten is. Door de dag heen wordt er bijvoorbeeld melk, kaas, vleeswaren, snoep en taart genuttigd waarin allerlei dierlijke producten verwerkt zijn. Alle dierlijke producten, biologisch of niet hebben het bijkomend effect dat er een dier dood gemaakt moet worden om deze producten te maken. 

Zo worden er voor eieren natuurlijk legkippen gebruikt. De legkippen komen uit eieren die worden bevrucht en hierna in een broedmachine worden uitgebroed. De helft van alle kuikens wordt direct in de maalmachine gegooid of ze worden vergast, enkel en alleen omdat het mannetjes zijn. Mannetjes leggen immers geen eieren. De vrouwtjes worden legkippen waarna ze na enkele maanden geslacht worden omdat ze niet meer voldoende eieren leggen. Voor melk wordt de koe zwanger gemaakt door middel van kunstmatige inseminatie. Hierbij gaat de boer met zijn arm, tot aan zijn oksel de koe in om deze zwanger te maken. Na de geboorte wordt het kalfje bijna direct bij de moederkoe weggehaald omdat het kalfje anders de melk gaat drinken. Dit mag niet van de boer, want de boer eigent zich de melk toe die hij zal verkopen aan de consument. Het kalfje heeft pech wanneer het een stiertje is. Een stier geeft geen melk en kost alleen geld. Deze wordt zo snel mogelijk afgevoerd. Tot het moment dat het stiertje opgehaald wordt staat hij alleen in een plastic bak met een beetje stro. Het stierkalfje wordt eventueel nog een aantal weken vetgemest in het buitenland en hierna geslacht. De vrouwtjes worden melkkoe wanneer de boer een nieuwe melkkoe nodig heeft. Zo kan de oude koe die niet meer genoeg melk produceert bedankt worden en worden geslacht. Wanneer er geen melkkoe nodig is wordt ook dit kalfje geslacht. En zo kan van ieder dierlijk product de pikzwarte kant belicht worden.

Ik heb er gewoon zin in en vind vlees gewoon lekker

Dat kan natuurlijk zo zijn dat je vlees lekker vindt. Een lekkere smaak is immers plezierig en wie heeft er nou niet zin in een pleziertje. Echter kun je jezelf ook hier de vraag stellen dat wanneer iets plezierig is, dit dan ook automatisch moreel gerechtvaardigd is. Zo zijn er mensen die het leuk vinden om anderen een tik op het gezicht te geven. Stel dat jij op straat loopt en iemand slaat je vanuit het niets op je gezicht, is dat dan moreel gerechtvaardigd omdat die persoon daar toevallig op dat moment zin in heeft en er plezier aan beleeft? Iemand kan ook een hoop plezier beleven aan hondengevechten. Maakt het enkele feit dat die persoon hondengevechten leuk vindt dat dan ook direct moreel gerechtvaardigd? Een zedendelinquent vindt seks zonder toestemming plezierig en lekker, maakt het feit dat hij dat vindt een aanranding of erger dan moreel gerechtvaardigd? Is jouw smaakplezier de graadmeter voor de morele rechtvaardiging om een dier dood te maken?

Ja, maar vlees eten is traditie en het mag volgens de wet

Dat is correct. Maar ook hier kun je jezelf weer de vraag stellen of een traditie of een wet bepalend is of iets wel of niet moreel gerechtvaardigd is. Zo zijn er landen waar de doodstraf in de wet is opgenomen. Is de doodstraf moreel gerechtvaardigd in de wetenschap dat er onschuldige mensen de doodstraf hebben gekregen? In sommige landen is het besnijden van meisjes een traditie. Maakt die traditie het besnijden van kleine meisjes moreel gerechtvaardigd?

Ik eet maar 3x per week vlees

Dit is een goed begin, maar in principe verandert er niets aan de morele rechtvaardiging van het dood maken van een dier voor je eigen plezier. Je zou het kunnen vergelijken met een man die iedere dag zijn vrouw slaat. Op een dag beseft hij dat het eigenlijk helemaal niet ok is wat hij doet en besluit niet 7x per week zijn vrouw te slaan, maar 3x per week. De vraag is of hij nu beter bezig is. De vrouw wordt immers 4x per week niet geslagen. Moet de vrouw nu blij zijn? Of de zedendelinquent probeert niet 5x maar 2x per week iemand aan te randen. Is het nu dan wel moreel gerechtvaardigd?

Conclusie

De conclusie die we hieruit kunnen trekken is dat vlees eten altijd bijdraagt aan enorm veel leed. En niet alleen vlees eten, maar ook zuivel en eieren consumeren draagt hieraan bij. In Nederland alleen al worden ruim 1.7 miljoen landdieren per dag geslacht. Dan hebben we het nog niet over de vissen en bijvangst. Daarbij komen tegenwoordig ook steeds meer beelden naar buiten waaruit blijkt dat de mens niet altijd even aardig is voor de dieren in deze industrie. Dieren worden geslagen en geschopt. Varkens worden aan de oren meegesleurd en lopen de kans om bij bewustzijn te verdrinken in een bad van ruim 60 graden. Kippen worden bijeengedreven en in kratten gegooid waardoor ze gebroken poten en vleugels oplopen en lopen de kans om zonder verdoving onthoofd te worden. Koeien lopen het risico om bij bewustzijn aan een been opgehangen te worden waarna de keel doorgesneden wordt. Ga zo maar door. Geen enkel mens kan het ok vinden wat wij met de dieren doen en er moet dan ook iets aan gebeuren. De makkelijkste manier om hier iets aan te doen is om geen dierlijke producten meer te gebruiken en te stoppen met het bedenken van drogredenen. 

Plantaardig leven lijkt lastig, maar er zijn tegenwoordig tal van alternatieven verkrijgbaar voor vlees en zuivel. Er zijn webpagina’s en facebookgroepen die je kunnen helpen.

Lees ook onze blog over het gebruiken van de vacht van dieren voor het maken van leer.

Daag jezelf uit en doe mee met bijvoorbeeld de Veganchallenge.

Wanneer je meer wilt weten over wat dierlijke- en plantaardige voeding met je lichaam en geest doet, kijk dan naar de volgende docu’s: 

• What the Health – Netflix
• Cowspiracy – Netflix
• Forks over knives – Netflix 
• The Gamechangers – Netflix
• Earthlings – Youtube
• Dominion – Youtube 
• Land of hope and glory – https://www.landofhopeandglory.org/

Hoe delicaat is vlees voor jou na het bekijken van deze docu’s? 

*https://www.bbc.com/news/uk-england-wiltshire-41012135

Eerste publicatie op: 30 januari 2020

• Deel Artikel:

Veganisme Vitamine

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie