Het RS-virus

We horen de laatste tijd (eind 2022-begin 2023) veel over het RS-virus. De ziekenhuizen liggen vol met ernstig zieke, vaak jonge kinderen en met ouderen. Per jaar sterven er wereldwijd bijna 120.000 jonge kinderen, vaak baby’s, aan het RS-virus (bron: UMC Utrecht). In Nederland ligt het sterftecijfer laag maar ook in ons land belanden er toch jaarlijks zo’n 1500-2000 kinderen in het ziekenhuis met een RS infectie. Wat is het RS-virus, hoe krijg je het en is het voor iedereen gevaarlijk? In dit blog vertellen we alles over dit virus.

Team Kennisdomein

30 april 2023 ·

7 minuten Leestijd

4.3K X Bekeken

Inhoudsopgave

Lees verder na de afbeelding.

Wat is het RS-virus

RS-virus staat voor respiratoir syncytieel virus en is eigenlijk een gewone verkoudheid. Als je dit virus hebt, heb je meestal alleen een infectie van de bovenste luchtwegen. Daaronder vallen de neus, keel, bijholten, middenoor, stembanden en luchtpijp. Een volwassene heeft elk jaar wel te maken met een verkoudheid, vaak meerdere keren per jaar. Kinderen meestal nog vaker; zij zijn wel tot zeven keer per jaar verkouden. Vaak zit daar dan ook een besmetting met het RS-virus bij. Meestal is het RS-virus niet gevaarlijk, vrijwel iedereen herstelt er goed van, binnen een week. Er zijn echter uitzonderingen die dit virus toch gevaarlijker maken dan de meeste andere verkoudheidsvirussen.

Klachten bij een mild verloop RS-virus

Bij een mild verloop van het RS-virus blijft het bij onderstaande algemene verkoudheidsklachten (niet alle klachten hoeven voor te komen):

Lichte verhoging/koorts tot 38,5°
Keelpijn
Heesheid
Snotneus
Hoofdpijn, vooral rond de bijholten
Oorontsteking
Vermoeidheid
Hoesten

Kinderen ouder dan 2 jaar en volwassenen hebben meestal milde verschijnselen waarvoor zij niet thuis hoeven te blijven. Nadeel daarvan is dat zij anderen gemakkelijk kunnen besmetten, op school of op het werk. Na ongeveer een week zijn de klachten -grotendeels- verdwenen. De meeste mensen weten niet dat zij een infectie met het RS-virus hebben doorgemaakt.

Klachten bij een ernstig verloop RS-virus

Bij een ernstiger verloop van het RS-virus zijn niet alleen de bovenste maar ook de onderste luchtwegen geïnfecteerd. De lagere luchtwegen bestaan uit longweefsel, de longblaasjes en de bronchiën. Het RS-virus breidt zich dan dus uit tot in de longen. Na een paar dagen (bij baby’s kan dit proces heel snel gaan) komen dan veel ernstiger klachten voor:

Benauwdheid
Ernstig hoesten
Soms zo zwaar hoesten dat het kind ervan moet overgeven
Ademnood
Piepend geluid bij de ademhaling
Diarree
Gevaar van uitdroging door diarree, braken en minder drinken

Behandeling van het RS-virus

Als het RS-virus een mild verloop heeft, is behandeling niet nodig. Wat extra rust, een paracetamol tegen hoofdpijn, oorpijn of keelpijn is doorgaans voldoende. Als ook de onderste luchtwegen zijn aangedaan en de ziekte een ernstiger verloop heeft is soms opname in het ziekenhuis noodzakelijk. De zieke kan dan extra zuurstof krijgen toegediend en in enkele gevallen is het nodig om te kiezen voor beademing op de intensive care.

Er is een preventief middel beschikbaar dat wordt gegeven aan sommige risicogroepen. Het betreft een medicijn dat bestaat uit monoklonale specifieke antistoffen: palivizumab (Synagis). Dit middel moet dan gedurende het RS-seizoen elke maand worden gegeven. Bij kinderen die de ziekte al onder de leden hebben werkt dit middel helaas niet. Er wordt gewerkt aan een vaccin.

Hoe krijg je het RS-virus

Het RS-virus is erg besmettelijk en kan langere tijd op oppervlakken overleven. Je kunt het virus dus gemakkelijk oplopen: van een besmette deurknop of winkelwagen tot besmet speelgoed, een volle wachtkamer, een kinderdagverblijf, op het werk of in de klas. Daarnaast wordt het virus ook overgedragen door aanhoesten/hoesten en niezen. Er zweven dan hele kleine druppeltjes in de lucht die door gezonde mensen worden ingeademd waardoor deze besmet raken met het virus. Ook fysiek contact met besmette personen zoals handen schudden of knuffelen kan leiden tot besmetting.

Wanneer heerst het RS-virus

Zoals de meeste verkoudheidsvirussen heerst het RS-virus vooral in de wintermaanden. We zitten dan meer binnen, dichter op elkaar, waardoor er meer risico is op besmetting. Ook wordt er minder gelucht in huis, op kantoor en op school waardoor virussen meer kans krijgen rond te blijven hangen.
In de periode van de coronapandemie was er veel minder RS-virus onder de mens. Het lijkt erop dat we in 2022/2023 een inhaalslag maken en er juist veel meer RS-virus is. Kinderen hebben tijdens de coronapandemie minder gelegenheid gehad afweerstoffen (immuniteit) op te bouwen tegen dit virus. Om die reden worden er dan meer jonge kinderen ernstig ziek en moeten zij worden opgenomen in het ziekenhuis.

Hoe voorkom je besmetting

Het voorkomen van een besmetting met het RS-virus, en met andere verkoudheidsvirussen, is lastig. Thuis blijven als je ziek bent is een goede regel maar bij lichte verkoudheidsklachten zullen de meeste mensen dat niet doen. Daarbij zijn er ook altijd mensen die de ziekte wel bij zich dragen maar geen klachten hebben.

Je kunt preventief enkele maatregelen nemen, die ook gelden voor het voorkomen van andere virussen:

Regelmatig je handen wassen
Neus snuiten in papieren zakdoekjes en die meteen weggooien
Hoesten en niezen in je elleboog (niet in je hand!)
Regelmatig luchten van ruimtes
Contact met zieke mensen vermijden

Overigens is het wel zo dat kinderen behoefte hebben aan knuffelen als ze ziek zijn!

De gevaren voor jonge kinderen

Het RS-virus kan voor met name heel jonge kinderen gevaarlijk zijn. Wereldwijd krijgen naar schatting 33 miljoen jonge kinderen per jaar de diagnose RSV-infectie. Daarvan worden er meer dan 3 miljoen in het ziekenhuis opgenomen (Nederland ca. 2000, waarvan 200 kinderen aan de beademing moeten). Sterfte komt in Nederland nauwelijks voor.

Wereldwijd overlijden er bijna 120.000 kinderen aan het RS-virus en het is daarmee doodsoorzaak nummer 2, na malaria, onder jonge kinderen (tot 2 jaar).

Met name baby’s tot 6 maanden lopen gevaar. Hun afweer is nog niet volledig ontwikkeld waardoor zij extra veel moeite hebben het virus te bestrijden. Kinderen die borstvoeding krijgen lopen iets minder gevaar.

De gevaren voor ouderen

Ook ouderen (60+) lopen extra risico ernstig ziek te worden van het RS-virus, hoewel minder risico dan jonge kinderen. Ouderen moeten echter wel regelmatig worden opgenomen in het ziekenhuis en soms zelfs op de intensive care. Dit is het gevolg van hun hogere kwetsbaarheid vanwege veroudering van het immuunsysteem en onderliggende aandoeningen zoals COPD.

Wat moet je doen als je denkt dat je kind het RS-virus heeft?

Meestal is je kind gewoon verkouden als het besmet is met het RS-virus. Er valt je niets bijzonders op. Je kind kan wat hangerig zijn, een snotneus hebben, lichte verhoging en/of oorpijn of keelpijn hebben. Na een paar dagen is je kind weer beter. Het blijft dan bij een infectie van de bovenste luchtwegen.

Breidt het virus zich uit naar de onderste luchtwegen, dan komt er hoesten bij en soms ook hogere koorts. Meestal verdwijnt de koorts echter. Ook dan hoeft het RS-virus niet voor grote problemen te zorgen. Je kind hoest een poos, soms een paar weken waarna het weer beter wordt.

Een enkele keer is sprake van ernstiger symptomen en is het zaak een arts in te schakelen. Dit is het geval als sprake is van een piepende en/of heel snelle ademhaling, als de neusvleugels meewegen bij het ademen, als het kind slecht drinkt en/of de huid grijs-blauw wordt rond de mond en onder de nagels. Ook kan je kind suf worden, moeilijk wakker zijn te krijgen of heel slaperig zijn.

Sommige kinderen wrijven voortdurend over een pijnlijk oor. In dit soort gevallen is het belangrijk contact op te nemen met een arts.

Wat je zelf kunt doen is zorgen voor extra drinken, je kind rustig houden en eventueel paracetamol (zetpil) geven tegen de pijn. Op de verpakking en in de bijsluiter staat aangegeven hoeveel paracetamol je kind mag. Dit hangt af van de leeftijd en het gewicht van het kind.

Eerste publicatie op: 10 januari 2023

Deel Artikel:

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie