De opwarming van de aarde

Kennisdomein is een plek waar je informatie vindt over alle mogelijke onderwerpen. De opwarming van de aarde kan daarbij niet achterblijven. Het is immers een heel actueel onderwerp en dat zal het ook nog wel een hele tijd blijven. Wat houdt dat in, opwarming van de aarde? Waarom wordt er zoveel over gepraat en wat zijn de gevaren van die opwarming? Deze en andere vragen beantwoorden we in dit blog. Lees ook ons blog over de toekomst van het klimaat! 

Team Kennisdomein

30 april 2023 ·

7 minuten Leestijd

11.3K X Bekeken

Lees verder na de afbeelding.

De aarde is in beweging

De aarde is constant in beweging, ook wat het klimaat betreft. We hebben ijstijden gehad, heel warme periodes, waar nu land is was ooit zee en andersom. Opwarming van de aarde, en afkoeling van de aarde is dus van alle tijden. Maar waarom is het nu dan zo’n probleem?

De reden dat klimaatverandering nu een groot probleem is, is dat er zoveel mensen op onze planeet wonen én dat die opwarming relatief snel gaat. Duizenden jaren geleden waren er veel minder mensen op aarde. Zij konden gemakkelijker omgaan met opwarming of afkoeling, ze emigreerden mee met de toestand van het moment. Daarbij komt dat opwarming niet in een week of maand plaatsvindt, er zijn eeuwen mee gemoeid.

Echter, de opwarming van de aarde gaat nu relatief snel en daarbij is het niet eenvoudig om in die tijd een goed leefgebied te vinden voor miljarden mensen. Mensen die in steden wonen, bezittingen hebben en niet zoals vroeger hun tent inpakken en een stuk verderop weer neerzetten. 

Welke invloeden spelen een rol bij de opwarming van de aarde

De opwarming van de aarde heeft veel verschillende oorzaken: 

• Vulkaanuitbarstingen
• Activiteit van de zon
• Toename van broeikasgassen 
• Meteorietinslagen
• Invloed van de mens

Tijdens de huidige periode van opwarming zijn het voornamelijk de broeikasgassen die ons parten spelen. Let wel, we hebben broeikasgas nodig. Zonder broeikasgassen zou de aarde heel koud zijn en zouden we er niet op kunnen leven. Echter, door invloed van de mens is de hoeveelheid broeikasgas veel te hoog waardoor de aarde (versneld) opwarmt. 

Invloed mens op de opwarming van de aarde

Het versneld opwarmen van de aarde is begonnen met de industriële revolutie. Sindsdien, sinds ongeveer 130 jaar, is de uitstoot van CO2 en methaan sterk toegenomen.

CO2-uitstoot komt vooral voort uit de verbranding van grondstoffen zoals aardgas, aardolie en steenkool.  De toename van methaan is vooral te wijten aan landbouw, moerasgassen en aan het weglekken van aardgas. Er komt door deze toegenomen uitstoot teveel broeikasgas in de atmosfeer waardoor warmte veel minder goed weg kan. Het warmt dus op. Op deze Belgische website kan je in begrijpelijke taal en met voorbeelden en afbeeldingen meer lezen over CO2-uitstoot en de gevolgen daarvan op ons klimaat. 

Gevaren van opwarming van de aarde

Als de aarde opwarmt dan brengt dat voor ons mensen (en ook voor natuur en milieu) veel gevaren met zich mee. De afgelopen 130 jaar is de gemiddelde temperatuur op aarde met 1 graad gestegen (in Nederland met 1,7 graden). Dat lijkt misschien weinig, 1 graad, maar de gevolgen zijn toch al heel groot. 

Enkele voorbeelden van gevolgen die nu al zichtbaar zijn:

• Ander moment van start groeiseizoen en bloeiseizoen. In dit geval vroeger in het jaar
• Leefgebieden van planten en dieren veranderen waardoor er meer soorten uitsterven of naar een ander leefgebied moeten vertrekken
• Het is ook mogelijk dat het leefgebied van planten en dieren juist uitbreidt
• Vaker extreem weer. Zwaardere stormen, drogere periodes, (langere) warmere periodes, extreme hitte
• Zeespiegelstijging; Nederland is hier extra kwetsbaar voor omdat ons land deels onder de zeespiegel ligt
• Tekorten aan drinkwater, voedsel  
• Volksverhuizingen (grote groepen mensen op de vlucht)
• Verandering (verslechtering) wereldeconomie
• Slechtere gezondheid als gevolg van luchtvervuiling en allergieën
• Ziektes, plagen 

Je ziet, er kan nogal wat gebeuren. En bedenk dat hoe meer de aarde opwarmt, hoe ernstiger de gevolgen zijn. Als de aarde 1,5 graad opwarmt kunnen we het misschien nog behappen maar bij 2 graden of meer ontstaan er echt gigantische problemen met enorm veel doden tot gevolg. 

Huidige gevolgen van 1 graad opwarming

Nu we op aarde met gemiddeld een temperatuurstijging van 1 graad te maken hebben, zijn er al veel nadelige gevolgen. Deze wereldwijde temperatuurstijging van de afgelopen 130 jaar is 10x sneller gegaan dan opwarming van de aarde na een ijstijd. Er is berekend dat er tegen het einde van deze eeuw jaarlijks 150.000 mensen zullen sterven als gevolg van de opwarming van de aarde. 

De gevolgen die we nu vooral zien zijn:

• Zwaardere stormen
• Zware regenval en overstromingen
• Extreme hittegolven
• Minder land- en zee-ijs
• Stijgende zeespiegel 

Zware stormen

De zwaardere stormen komen vooral in Amerika en Europa voor. Ze zijn niet alleen zwaarder maar komen ook vaker op plaatsen voor waar dat eerder niet het geval was. Bij de bouw van huizen en dergelijke is op die plekken minder rekening gehouden met extreem zware stormen met alle gevolgen van dien. Dergelijke zware stormen brengen erg veel schade met zich mee, zowel voor mens en natuur als financiële schade. 

Zware regenval en overstromingen

Ook de zware regenval heeft grote gevolgen en vindt net als de zware stormen in ‘nieuwe’ gebieden plaats. Een recent voorbeeld zijn de overstromingen als gevolg van zware regenval in Midden-Europa in mei/juni 2013 en de overstromingen die de Balkan begin 2014 teisterden. En vergeet niet de recente ramp in 2021 in Nederland met de overstromingen in Limburg en buurlanden. Door de klimaatverandering komen dit soort overstromingen steeds vaker voor. Als de zeespiegel 50 cm zou stijgen, zouden er 10.000 meer waterrampen zijn dan op dit moment. 

Extreme hittegolven

Er zijn steeds meer en steeds langere hittegolven, met name in Australië, Azië en Europa. In Australië heeft men zelfs kleuren aan de warmtekaart moeten toevoegen om de extreme hitte te kunnen aangeven. Hittegolven zijn bijzonder schadelijk voor mens, dier en natuur. Er sterven veel mensen als gevolg van extreme hitte, tienduizenden per jaar. Poelen en dergelijke drogen op waardoor dieren geen drinkwater hebben en sterven. Ook de gewassen drogen uit en sterven. Ten slotte leidt extreme hitte ook tot veel meer bosbranden. 

Minder land- en zee-ijs en stijgende zeespiegel

Het ijs op onze planeet neemt in snel tempo af. Dit leidt tot stijging van de zeespiegel. Wereldwijd smelten gletsjers en het leefgebied van onder meer ijsberen wordt elk jaar kleiner. Het smelten van dit ijs heeft ook effect op de opwarming zelf en versnelt deze. Eilanden die niet hoog liggen dreigen in zee te verdwijnen, met medeneming van het daar aanwezige leven. 

Het stijgen van de zeespiegel is voor bepaalde landen een heel groot probleem, waaronder voor Nederland. Duidelijk is dat de zeespiegel ook steeds sneller stijgt en de versnelling neemt in de toekomst alleen nog maar toe. Aanvankelijk, tot de jaren 90, steeg de zeespiegel met bijna 2 mm per jaar. Sinds de jaren 90 is dat bijna 3 mm per jaar. Dat lijkt weinig maar het gaat wel om 10 cm in 100 jaar. De dijken moeten worden verhoogd en dat kost (veel) geld. Samen met meer en zwaardere stormen kan zo’n zeespiegelstijging behoorlijk gevaarlijk zijn. 

Nederland kan een zeespiegelstijging van 1 meter redelijk goed aan. Zo’n stijging brengt wel hoge kosten met zich mee. Een stijging van 2 meter is echt heel zorgelijk en het is zeker geen ondenkbaar scenario. Een stijging van 2 meter raakt de helft van ons land. Het waterpeil in de rivieren wordt dan namelijk ook hoger en er ontstaat verzilting en er komen moerassige gebieden. Er is natuurlijk ook groot gevaar voor dijkdoorbraken. Als de zeespiegel 5 meter zou stijgen dan wordt ons hele land geraakt. 

Eerste publicatie op: 12 november 2022

• Deel Artikel:

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie